سروش دین ورزی را به سه نوع تقسیم میکند.
خلاصه نظر او ان است که در دین داری معیشت اندیش،که به نوبه خود به ،عامیانه،عالمانه تقسیم میشور خداوند در جامه یک قانونگذار سختگیر ظهور میکند که حلال و حرام ها و باید و نباید های سفت و سختی برای دینداران وضع کرده است.
برای دینداران معیشت اندیش خدواند و نه ناز است و نه راز،بلکه یک سلطان جبار مقتدر و سختگیر است که تازیانه به دست بر سر دوراهی بهشت و جهنم ایستاده و منتظر است تا اگر کسی تخلفی بکند حقش را کف دستش بگذارد. تفکیک خودی و غیر خودی خط کشی های پر رنگ و قاطع میان مومنان و کافران،جهان را ساده انگاشتند و ندیدن پیچیدگی ها و ظرافت ها و تنوع ها و رنگارنگی عالم انسانی مرز بندی های قاطع ایدءو لوژیک خدا را مال خود و متعلق به خود در فکر فرقه خود و نامهربان دیدن با دیگران و تنگ گرفتن دایره حق و وسیع گرفتن دایره باطل تکیه کردن بر تضاد های فرقه ای و گروه خویش را معیار حق و مولد هویت حقیقی مسلمانی دانستن از لوازم و مشخصات اینگونه دین ورزی است.(عبدالکریم سروش،ایین در ایینه ،تدوین و گرد اوری سروش دباغ صراط۱۳۸۵،ص.۴۱۸)
تعریف سروش از دینورزی معیشت اندیش البته مبهم هم است به عنوان نمونه اوهم شریعتی و فقه های شیعه و هم داعشیان را باورمند به دینداری معیشت اندیش میدانند،حال انکه میدانیم میان دینداری ایشان بسیار فرق است و تنها عالمانه دیدن یکی و عامیانه دیدن دیگری مشکل را حل نمیکند.
نوع دوم دینداری در تفکیک سروش،دینداری معرفت اندیش یا همان رویکرد کلامی و فلسفی به دین قرار دارد. برلی معرفت اندشان معقولاتی چون پیامبر،وحی،شیطان و. موضوع مداعقه معرفتی فلسفی هستند نه صرفه عمل متعبدانه.
نهایت میرسیم به دینداری یا دین ورزی تجربه اندیش یا نوع سوم.این نوع دینورزی عاشقانه،کشفی،تجربییقینی فردی قدسی و عرفانی است به بیان سروش در اینجا خدا یک محبوب جمیل و یک معشوق نازنین است پیامبر یه مراد است یک مرد باطنی و یک الگوی موفق تجربه های دینی و پیروی از او شرکت در ازواق او بسط و تکرار تجربه های او و جذب شدن در حوزه مغناطیسی شخصیت اوست.
درباره این سایت